Bij het Steunpunt Centrale Toetsen in Onderwijs werken onderzoekers uit verschillende disciplines samen om de Vlaamse toetsen te ontwikkelen en analyseren. Vandaag zetten we Dr. Ilse Laurijssen (VUB), teamleider van Werkdomein G (Dataverwerking en -analyse), in de kijker. Wat is haar expertise binnen het Steunpunt? En waarom is gecontextualiseerde schoolfeedback belangrijk?
Wat is jouw rol in het Steunpunt?
Als teamleider coördineer ik het werkdomein dat zich bezighoudt met de analyse en rapportering van de resultaten van de Vlaamse toetsen. We rapporteren de resultaten op systeem- en schoolniveau. Samen met onderzoekers van drie Vlaamse universiteiten werken we aan drie centrale doelstellingen:
- Het in kaart brengen van de resultaten van leerlingen en trends in die resultaten op Vlaams niveau.
- Analyse van schoolresultaten zodat scholen hun resultaat kunnen vergelijken met dat van andere scholen, en in bijzonder met vergelijkbare scholen.
- Onderzoek naar prestatieverschillen en hun mogelijke verklarende factoren, op leerling-, klas- en schoolniveau.
Zo bouwen we mee aan sterk en gelijkwaardig onderwijs, gestoeld op data en inzicht.
Waarom is een vergelijking met vergelijkbare scholen belangrijk?
Vergelijken met gelijkaardige scholen biedt een eerlijker en genuanceerder beeld van de resultaten. Daarbij houden we rekening met kenmerken van de leerlingengroep, zoals sociale achtergrond (bijvoorbeeld opleidingsniveau ouders of thuistaal) en schoolloopbaan (bijvoorbeeld zittenblijven of onderwijsvorm). Dat is cruciaal in een onderwijscontext waar scholen sterk verschillen in leerlingensamenstelling. Resultaten zeggen immers niet alles, context telt.
Onderzoek toont aan dat dit type vergelijking realistischer is dan enkel afzetten tegen het Vlaams gemiddelde. Daarom vergelijken we in de schoolfeedback niet enkel met het Vlaams gemiddelde, maar ook met gelijkaardige scholen. Dat helpt om toetsresultaten beter te begrijpen en correct te interpreteren. Zo kunnen scholen gericht en onderbouwd werken aan verbetering.
Na de toetsen kunnen leerlingen een vragenlijst invullen. Waarom is de leerlingenvragenlijst belangrijk?
Toetsresultaten tonen wat leerlingen kennen en kunnen. De leerlingenvragenlijst helpt ons te begrijpen waarom die resultaten tot stand komen. Om de Vlaamse toetsen te laten bijdragen aan kwaliteitsvol onderwijs en gelijke onderwijskansen, hebben we inzicht nodig in verklarende factoren. Daarom verzamelen we bijkomende gegevens over leerlingen en scholen.
Door leerlingen te bevragen over hun achtergrond, opvattingen en schoolervaring, brengen we belangrijke oorzaken en verschillen in kaart. Zo krijgen we zicht op belangrijke factoren zoals onderwijstijd, motivatie en sociale ongelijkheid. Onderzoek dat nagaat wat werkt voor welke leerlingen is essentieel om écht het verschil te maken.
Hoe doen jullie verder onderzoek naar verschillen in prestaties van leerlingen en scholen?
We combineren toetsresultaten met achtergrondinformatie van leerlingen, leerkrachten en scholen. Zo krijgen we zicht op factoren die samenhangen met verschillen in prestaties – denk aan sociale achtergrond, onderwijsmiddelen, praktijken of schoolkenmerken. Met statistische analyses gaan we op zoek naar patronen en verklaringen. Zo willen we niet alleen vaststellen waar verschillen zich bevinden, maar ook waarom ze ontstaan.
Vanaf volgend jaar wordt dit onderzoek nog waardevoller, omdat we dan ook leerwinst kunnen meten. Dat laat toe om de vooruitgang van leerlingen te koppelen aan verklarende factoren – een cruciale stap om onderwijseffectiviteit beter in beeld te brengen.