Bij het Steunpunt Centrale Toetsen in Onderwijs werken onderzoekers uit verschillende disciplines samen om de Vlaamse toetsen te ontwikkelen en analyseren. Vandaag zetten we Prof. Dr. Johan van Braak (Universiteit Gent), promotor-coördinator van het Steunpunt, in de kijker. Leer hem beter kennen aan de hand van het onderstaande interview.
Wat is jouw rol in het Steunpunt?
Mijn rol is promotor-coördinator van het Steunpunt. Vijf jaar geleden gaf de overheid ons de opdracht om een academisch consortium op te richten voor de ontwikkeling en uitvoering van de Vlaamse toetsen als grootschalig beleidsproject. Ik bracht de verschillende partners, verbonden aan de vijf universiteiten en twee hogescholen, samen om het project op te zetten. We hebben zo de aanwezige expertise in Vlaanderen op het gebied van toetsontwikkeling, psychometrie, analyses en feedback gebundeld. Vanuit Universiteit Gent ben ik verantwoordelijk voor de algemene coördinatie van het project. Ik fungeer ook als het centrale aanspreekpunt voor de opdrachtgever en als gesprekspartner voor alle betrokken onderwijsspelers in het Vlaamse onderwijsveld. Ik begeleid ook flankerend onderzoek naar thema’s als toetsmotivatie en onderwijsongelijkheid.
Wat is de opdracht van het Steunpunt in de context van de Vlaamse toetsen?
Het Steunpunt ontwikkelt toetsen die de scholen ondersteunen bij schoolontwikkeling. Er zijn vijf kerntaken: (1) toetsen ontwikkelen op basis van de minimumdoelen voor wiskunde en leesbegrip, (2) scholen ondersteunen bij de afname van de toetsen door bijvoorbeeld een stappenplan en een instructiefilmpje aan te reiken, (3) alle toetsresultaten analyseren om daarna (4) wetenschappelijk onderbouwde en heldere feedback te geven aan scholen.
Voor de zomer krijgen alle scholen feedback op leerlingniveau. Eind september ontvangen ze dan het feedbackdashboard met hun resultaten op schoolniveau. De (5) laatste kerntaak gaat over onderzoek naar onderwijseffectiviteit. Bijvoorbeeld: welke schoolfactoren maken het verschil voor sterke resultaten voor wiskunde en leesbegrip? Of: wat gebeurt er in scholen met een kwetsbaar publiek die hoge resultaten behalen?
Waarom is onderzoek naar onderwijseffectiviteit bij de Vlaamse toetsen belangrijk?
De resultaten van de toetsen laten zien dat sommige scholen het opvallend beter of net minder goed doen dan verwacht. We willen te weten komen welke schoolfactoren precies het verschil maken. Daaruit leren we wat werkt. Dat onderzoek loopt nog. Waar scholen al kennis mee hebben gemaakt, is het feedbackdashboard voor hun school. Daar zien ze niet alleen de toetsresultaten, welke vaardigheidsniveaus hun leerlingen behalen, maar ook hoe ze het doen in vergelijking met vergelijkbare scholen qua leerlingenpubliek. Hoe dit werkt, lees je in deze handige blog op Eos Wetenschap.
Door de resultaten te analyseren en te vergelijken met vergelijkbare scholen, ontdek je als school je sterke punten en verbeterpunten. Het afnemen van toetsen alleen helpt het onderwijs natuurlijk niet vooruit. De kracht van deze Vlaamse toetsen ligt in wat er volgt na de afname. We bieden scholen objectieve data waarmee ze, in een veilige context, aan de slag gaan om hun onderwijs te verbeteren. En die data staan niet op zichzelf: ze passen in een breed evaluatiebeleid. Toetsen voor onderwijsontwikkeling, zoals we dat noemen in de visietekst, is waaraan we elke dag samen met alle stakeholders werken.